Voor de KLU (Kunsthistorische Leergangen Utrecht) heb ik een cursus gegeven over de omgang met het gebouwde erfgoed in Nederland en daarbuiten. De cursus is opgezet voor een breed publiek en behandelt de belangrijkste hedendaagse vraagstukken rond behoud en herontwikkeling van cultureel erfgoed. De cursus geeft inzicht in de veranderende opvattingen en ethiek in de monumentenzorg van de afgelopen 150 jaar. Waarom zijn bepaalde gebouwen of gebieden zo bijzonder dat deze beschermd moeten worden tegen ingrijpende veranderingen? Waaruit bestaan cultuurhistorische waarden en hoe bepaal je die?
Om op deze vragen antwood te vinden gaan we terug naar de eerste particuliere belangengroepen die zich in de tweede helft van de negentiende eeuw verzetten tegen de afbraak van de historische binnensteden. Via deze eerste vorm van monumentenzorg richten we onze blik op de wederopbouw van in de Tweede Wereldoorlog gebombardeerde steden, zoals Middelburg, Rotterdam en Warschau. Via de Monumentenwet uit 1966 belanden we in onze eigen tijd. De veranderende economie zorgde begin jaren tachtig dat veel fabrieken leeg kwamen te staan. Aanvankelijk werden fabrieken met de grond gelijkgemaakt, maar langzamerhand zag men de schoonheid van deze 'kathedralen van industrie'. Hoe verliep die ontwikkeling van vergruisd naar gewaardeerd erfgoed? Heel actueel is de enorme herbestemmingsopgave van lege kerken en andere bijzondere gebouwen waarmee we nu en in de nabije toekomst mee geconfronteerd worden. De cursisten worden aangemoedigd om over deze kwesties na te denken en zelf hun mening te vormen.
